Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
Gleboznawstwo
Koordynator przedmiotu:
prof. dr hab.inż Jolanta Kwiatkowska-Malina
Status przedmiotu:
Obowiązkowy
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Gospodarka Przestrzenna
Grupa przedmiotów:
Obowiązkowe
Kod przedmiotu:
GP.SIK305
Semestr nominalny:
3 / rok ak. 2022/2023
Liczba punktów ECTS:
5
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
1. Liczba godzin kontaktowych – 67 godzin, w tym: a) obecność na wykładach - 30 godzin b) obecność na zajęciach w laboratorium - 30 godzin c) obecność na egzaminie - 2 godziny d) konsultacje - 5 godzin 2. Praca własna studenta – 53 godzin, w tym: a) przygotowanie do zajęć laboratoryjnych - 15 godzin b) zapoznanie się ze wskazaną literaturą - 10 godzin c) przygotowanie sprawozdań - 5 godzin d) przygotowanie do egzaminu - 23 godziny Łączny nakład pracy studenta wynosi 120 godzin, co odpowiada 4 punktom ECTS.
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
2,7 pkt. ECTS - liczba godzin kontaktowych 67, w tym: a) obecność na wykładach - 30 godzin b) obecność na zajęciach w laboratorium - 30 godzin c) obecność na egzaminie - 2 godziny d) konsultacje - 5 godzin
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
2 pkt. ECTS - 50 godzin, w tym: a) obecność na zajęciach w laboratorium - 30 godzin b) przygotowanie do zajęć laboratoryjnych - 15 godzin c) przygotowanie sprawozdań - 5 godzin
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład30h
  • Ćwiczenia0h
  • Laboratorium30h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
Podstawowa wiedza z zakresu geologii i geografii fizycznej oraz ekologii i ochrony środowiska.
Limit liczby studentów:
90 - 100
Cel przedmiotu:
Uzyskanie wiedzy na temat jednego z podstawowych elementów ekosystemów lądowych jakim jest gleba oraz wpływu jej właściwości na inne elementy środowiska przyrodniczego. Przekazanie wiedzy w zakresie warunków tworzenia się gleb, ich właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych, głównych procesów glebotwórczych oraz zasad systematyki, klasyfikacji i bonitacji gleb. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania typów gleb, oceny ich jakości, interpretacji właściwości w nawiązaniu do ich funkcji w przyrodzie i gospodarce narodowej, kojarzenia cech (właściwości) gleb z zagospodarowaniem przestrzeni, ochroną siedlisk oraz skutkami ich degradacji. Zapoznanie studentów z przestrzennym rozmieszczeniem zasobów glebowych, ich kartograficzną inwentaryzacją uwzględniającą nie tylko procesy glebotwórcze, wyrażone poprzez zaliczenie do określonych jednostek glebowych, zgodnie z obowiązującą Systematyką Gleb Polski, powiązane z pozostałymi elementami środowiska przyrodniczego, ale również uwzględniającą ich ochronę ilościową i jakościową. Poznanie istoty bonitacji gleb i wykształcenie umiejętności praktycznego wykorzystania materiałów kartograficznych i opisowych oraz podejmowania decyzji w zakresie ochrony gleb zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, a w szczególności odpowiedzialnego i racjonalnego wykorzystania zasobów glebowych.
Treści kształcenia:
WYKŁADY: Gleboznawstwo jako nauka przyrodnicza o glebie, działy nauki o glebie, definicja gleby. Funkcje gleb: przyrodnicza, gospodarcza i społeczna, oraz znaczenie w racjonalnym planowaniu przestrzennym. Czynniki glebotwórcze: litosfera - skały, klimat, biosfera – organizmy żywe, hydrosfera – woda, topografia – rzeźba terenu, człowiek i czas. Charakterystyka i rozmieszczenie skał macierzystych gleb występujących na obszarze Polski, powiązanie z procesami glebotwórczymi i jakością tworzących się gleb oraz urodzajnością i żyznością siedlisk. Procesy glebotwórcze występujące w glebach Polski. Części składowe gleby – krótka charakterystyka. Właściwości fizyczne, chemiczne, powietrzne i cieplne gleb. Budowa morfologiczna (poziomy genetyczne) oraz właściwości głównych typów i podtypów gleb powstałych w wyniku procesów glebotwórczych. Systematyka i charakterystyka najważniejszych typów gleb. Przestrzenne rozmieszczenie gleb Polski, strefowość. Ocena wskaźnikowa gleb - bonitacja i przydatność rolnicza gleb w powiązaniu z ich funkcjami w przyrodzie i gospodarce narodowej. Klasyfikacja gleb FAO-WRB w nawiązaniu do Systematyki gleb Polski. Geografia gleb Europy. Mapy glebowo-rolnicze, klasyfikacyjne i tematyczne, ich treść i zastosowanie w praktyce. ĆWICZENIA: Skały macierzyste gleb – rozmieszczenie w wybranych regionach Polski, szczegółowy opis i rozpoznawanie z wykorzystaniem okazów z kolekcji Katedry Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym. Frakcje i grupy mechaniczne, ustalanie grup mechanicznych zgodnie z wytycznymi Systematyka gleb Polski (PTG, 1989) i Klasyfikacji uziarnienia gleb i utworów mineralnych (PTG, 2008). Określanie grup mechanicznych metodą polową (organoleptycznie). Oznaczanie pH metodami: kolorymetryczną i potencjometryczną. Oznaczanie zawartości węglanu wapnia metodą polową i Scheiblera. Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej i sumy kationów o charakterze zasadowym metodą Kappena. Ocena właściwości sorpcyjnych gleb. Teoretyczne podstawy sporządzania opisu gleby na przykładzie rędziny, ocena jej jakości i przydatności rolniczej. Opisy wybranych typów gleb Polski: czarne ziemie, czarnoziemy, brunatne kwaśne , płowe, rdzawe, z wykorzystaniem monolitów glebowych. Podstawy teoretyczne opracowania mapy klasyfikacyjnej i glebowo-rolniczej. Ustalanie definicji gleby, ocena jej jakości i przydatności rolniczej. Wykreślanie map: klasyfikacyjnej i glebowo-rolniczej. Opracowanie uproszczonego aneksu do mapy glebowo-rolniczej. Analiza przestrzennego rozmieszczenia utworów glebowych w wybranym mezoregionie.
Metody oceny:
Wykłady - egzamin pisemny. Ćwiczenia projektowe - 2 kolokwia w semestrze - test wielokrotnego wyboru. Ocena łączna z przedmiotu jest średnia ważoną : ćwiczenia projektowe - waga 1;egzamin waga 1 Oceny wystawiane są według zasady: 5,0 - pięć (4,76 – 5,0), 4,5 - cztery i pół (4,26 - 4,74), 4,0 - cztery (3,76 - 4,25), 3,5 - trzy i pół (3,26 - 3,75), 3,0 - trzy (3,0 - 3,25).
Egzamin:
tak
Literatura:
1. Bednarek R., Prusinkiewicz Z. 1999. Geografia gleb. PWN, Warszawa 2. Białousz S., Skłodowski P. 2015. Wyd. VI (wznowienie) Ćwiczenia z gleboznawstwa i ochrony gruntów. Oficyna Wyd. PW 3. Bielska A., Kwiatkowska-Malina J., Maciejewska A., Skłodowski P., Szafranek A. 2014. Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii gleb. Oficyna Wyd. PW 4. Hillel D. 2012. Gleba w środowisku, PWN, Warszawa 5. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych 2008 PTG . Rocz. Glebozn. t.60,z.2. 6. Konecka-Betley K., Czępińska-Kamińska D., Janowska E. 1994. Systematyka i kartografia gleb. Wyd. SGGW 7. Mocek A., Drzymała S., Maszner P. 2006. Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR Poznań 8. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. 2017. Przewodnik terenowy do opisu gleb. Warszawa 9. Systematyka Gleb Polski, 1989. Rocz. Glebozn. t. 40, ¾. PWN, Warszawa 10. Uziak S., Klimowicz Z. 2000. Elementy geografii gleb i gleboznawstwa. Wyd. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin 11. Zawadzki S. 2007. Gleboznawstwo. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa http://www.ptg.sggw.pl Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.2003.80.717 z późn. zm.) Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. (Dz.U.2018.2081 t.jed.) Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U.2001 Nr 62, poz. 627 z późn. zm.) Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U.2007. Nr 75, poz. 493 z późn. zm.) Ustawa o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 Nr 92. poz. 880 z późn. zm.) Ustawa o lasach (Dz. U. 2017 poz. 788 t. jedn.) Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 2017 poz. 1061 t. jedn.) Rozporządzenie RM z dnia 12 września 2012r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów (Dz. U. 2012 poz. 1246)
Witryna www przedmiotu:
-
Uwagi:

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Efekt GP.SIK305_W1
zna działy gleboznawstwa, zna funkcje gleb oraz wie jakie cechy im przypisać, ma wiedzę by opisać gleby oraz wie jaką rolę pełni gleba w planowaniu przestrzennym. Wie jak opisać gleby pod względem ich genezy, ocenić ich jakość, przydatność rolniczą oraz żyzność.
Weryfikacja: egzamin, ocena ćwiczeń projektowych
Powiązane efekty kierunkowe: K_W07
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W08, P1A_W03
Efekt GP.SIK305_W2
kojarzy występowanie gleb w określonych siedliskach
Weryfikacja: egzamin
Powiązane efekty kierunkowe: K_W08
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W08, P1A_W01
Efekt GP.SIK305_W3
zna zasady zaliczania gleb, do gleb chronionych
Weryfikacja: egzamin, kolokwium
Powiązane efekty kierunkowe: K_W22
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W01, T1A_W04
Efekt GP.SIK305_W4
zna cele gleboznawczej klasyfikacji gruntów w odniesieniu do ewidencji
Weryfikacja: egzamin
Powiązane efekty kierunkowe: K_W23
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W03, T1A_W04
Efekt GP.SIK305_W5
potrafi wskazać kierunki rozwoju obszaru na podstawie oceny uwarunkowań glebowych
Weryfikacja: egzamin, kolokwium
Powiązane efekty kierunkowe: K_W26_SR
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W08, P1A_W08

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Efekt GP.SIK305_U1
potrafi na podstawie literatury, map glebowych wyznaczyć obszary gleb chronionych prawnie
Weryfikacja: egzamin, kolokwium
Powiązane efekty kierunkowe: K_U01
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U01
Efekt GP.SIK305_U2
potrafi zaktualizować nazewnictwo gleb ze starszych opracowań, baz danych i przedstawić je zgodnie z obowiązującymi wytycznymi
Weryfikacja: egzamin, kolokwium, ocena projektów
Powiązane efekty kierunkowe: K_U20_SR, K_U20_UR
Powiązane efekty obszarowe: P1A_U07, S1A_U05
Efekt GP.SIK305_U3
potrafi wykorzystać oprogramowania komputerowe do analiz przestrzennych
Weryfikacja: ocena projektów
Powiązane efekty kierunkowe: K_U21_SR, K_U21_UR
Powiązane efekty obszarowe: P1A_U07, S1A_U03
Efekt GP.SIK305_U4
potrafi, pracując w zespole dokonać oceny gleb określonego obszaru pod względem występujących rodzajów gleb, ich genezy; potrafi zaproponować funkcje dla wyznaczonych gleb
Weryfikacja: ćwiczenia projektowe, ocena punktowa składająca się na ocenę końcową
Powiązane efekty kierunkowe: K_U02
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U02
Efekt GP.SIK305_U5
potrafi opracować mapy tematyczne z wykorzystaniem informacji o glebach i przestrzennym ich rozmieszczeniu;potrafi w zwięzły sposób przedstawić założenia do projektu, metody realizacji oraz omówić uzyskane wyniki
Weryfikacja: ocena ćwiczenia projektowego składająca się na ocenę końcową z ćwiczeń projektowych; sprawdzenie uzyskanej wiedzy w pytaniach egzaminacyjnych
Powiązane efekty kierunkowe: K_U03
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U03
Efekt GP.SIK305_U6
potrafi przedstawić, wykorzystując dostępne oprogramowania omówić uzyskane wyniki prac projektowych
Weryfikacja: ocena ćwiczeń projektowych
Powiązane efekty kierunkowe: K_U04
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U03, T1A_U04
Efekt GP.SIK305_U7
potrafi na podstawie literatury, zinterpretować problem wyłączenia gleb z produkcji
Weryfikacja: egzamin
Powiązane efekty kierunkowe: K_U08
Powiązane efekty obszarowe: S1A_U02, S1A_U03, S1A_U08, P1A_U01
Efekt GP.SIK305_U8
umie na podstawie opisu gleby, jej cech dokonać jej oceny pod względem jej jakości, wskazać rodzaj użytku gruntowego, zaliczyć do określonej klasy, dokonać zapisu obowiązującego w redakcji map klasyfikacyjnych; umie na podstawie wybranych informacji o glebie i jej właściwościach ocenić przydatność rolniczą, umie na podstawie map glebowych wskazać gleby przydatne pod zabudowę oraz gleby chronione
Weryfikacja: ocena ćwiczeń projektowych, kolokwium, egzamin
Powiązane efekty kierunkowe: K_U15
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U10, T1A_U15, P1A_U07
Efekt GP.SIK305_U9
umie wskazać cechy gleb w powiązaniu z ich genezą mające istotny wpływ na wartość nieruchomości rolnej
Weryfikacja: ćwiczenia projektowe
Powiązane efekty kierunkowe: K_U18_SR, K_U18_UR
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U12, T1A_U14, T1A_U13, T1A_U14, T1A_U16
Efekt GP.SIK305_U10
potrafi dokonać zweryfikować nazewnictwo związane z opisem warunków glebowych zawarte w studium, opracowaniach ekofizjograficznych, tabeli klas gruntów
Weryfikacja: kolokwium, egzamin
Powiązane efekty kierunkowe: K_U20_SR
Powiązane efekty obszarowe: P1A_U07
Efekt GP.SIK305_U11
umie stosując dostępne oprogramowania wykorzystać wiedzę o glebach do zadań projektowych i podać wyniki interpretacji w wersji cyfrowej
Weryfikacja: kolokwium, ocena cwiczeń projektowych
Powiązane efekty kierunkowe: K_U21_SR
Powiązane efekty obszarowe: P1A_U07

Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne

Efekt GP.SIK305_K1
student w oparciu o uzyskaną wiedzę nabiera świadomości o skutkach niewłaściwych decyzji w zakresie gospodarowania środowiskiem jego zasobami, zwłaszcza, gdy są one wynikiem pracy zespołowej oraz konsekwencji z tego wynikających
Weryfikacja: egzamin
Powiązane efekty kierunkowe: K_K02, K_K03, K_K04, K_K07, K_K08_SR, K_K08_UR
Powiązane efekty obszarowe: T1A_K02, T1A_K03, T1A_K03, T1A_K04, T1A_K01, T1A_K07, T1A_K07