Politechnika
Warszawska

Katalog
ECTS

Nazwa przedmiotu:

Ergonomia i bezpieczeństwo pracy

Koordynator przedmiotu:

dr hab. inż. Iwona Grabarek, prof. nzw., Wydział Transportu Politechniki Warszawskiej, Zakład Systemów Informatycznych i Mechatronicznych w Transporcie

Status przedmiotu:

Obowiązkowy

Poziom kształcenia:

Studia I stopnia

Program:

Transport

Grupa przedmiotów:

Obowiązkowe

Kod przedmiotu:

TR.SIK301

Semestr nominalny:

3 / rok ak. 2018/2019

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:

60 godzin, w tym: praca na wykładach 15 godz., praca na ćwiczeniach laboratoryjnych 15 godz., studiowanie literatury przedmiotu 6 godz., przygotowanie się do sprawdzianów z wykładu 6 godz., przygotowanie się do sprawdzianów z ćwiczeń 6 godz., samodzielne wykonanie sprawozdań 8 godz., konsultacje 3 godz. (w tym konsultacje w zakresie laboratorium 2 godz.)

Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:

1,5 pkt ECTS (33 godz., w tym: praca na wykładach 15 godz., praca na ćwiczeniach laboratoryjnych 15 godz., konsultacje 3 godz.)

Język prowadzenia zajęć:

polski

Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:

1,5 pkt ECTS (31 godzin, w tym: praca na ćwiczeniach laboratoryjnych 15 godz., przygotowanie się do sprawdzianów z ćwiczeń 6 godz., samodzielne wykonanie sprawozdań 8 godz., konsultacje w zakresie laboratorium 2 godz.)

Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:

• Wykład15h
• Ćwiczenia0h
• Laboratorium15h
• Projekt0h
• Lekcje komputerowe0h

Wymagania wstępne:

Brak

Limit liczby studentów:

wykład: brak limitu; laboratorium: 12

Cel przedmiotu:

Poznanie przez studentów zasad ergonomicznego projektowania i diagnozowania technicznych środków transportu (z uwzględnieniem psychofizjologicznych możliwości człowieka) oraz podstawowych wymagań bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy.

Treści kształcenia:

Treść wykładu: Ergonomia: definicje, rola, zakres, podstawowe pojęcia. Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna. Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna. Zadania ergonomii w środkach transportu. Zasady działania układu człowiek - maszyna - środowisko: odbiór informacji, podejmowanie decyzji, wykonywanie czynności. Odbiór informacji: sygnały jako nośniki informacji, cechy sygnałów i ich wpływ na szybkość i dokładność odbioru informacji, natężenie i strumień informacji, pojemność informacyjna sygnałów. Podejmowanie decyzji, sytuacje utrudniające podejmowanie decyzji: wyboru, złożone, probabilistyczne, preferencje. Wykonywanie czynności: cechy i rodzaje ruchów, struktura przestrzenna. Ocena wysiłku fizycznego na stanowisku pracy: wydatek energetyczny, obciążenie statyczne, monotypowość ruchów, zmęczenie. Ergonomiczne kształtowanie elementów stanowiska pracy: wymiary antropometryczne człowieka a koncepcja struktury przestrzennej stanowiska, strefy zasięgów, siedzisko, pulpit, konstrukcja, cechy i zasady rozmieszczenie urządzeń sygnalizacyjnych i sterowniczych, pole widzenia, widoczność urządzeń sygnalizacyjnych i sterowniczych, widoczność sygnałów zewnętrznych (szlaku, sygnałów wysokich i niskich, drogi), wejścia, wyjścia, możliwość ewakuacji. Wpływ czynników materialnego środowiska pracy (hałas, drgania, mikroklimat, oświetlenie, pole elektromagnetyczne, zapylenia, zanieczyszczenia) na organizm ludzki. Ergonomiczna ocena stanowiska pracy w technicznych środkach transportu - metody: ankietowa, wywiad, arkusze oceny, listy kontrolne. Przydatność i zastosowanie metod oceny w środkach transportu. Podstawowe kierunki kształtowania bezpieczeństwa pracy i ergonomii. Treść ćwiczeń laboratoryjnych 1. Pomiar parametrów fizjologicznych ( ocena wysiłku fizycznego) - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze zmianami fizjologicznymi, zachodzącymi w organizmie człowieka w czasie wykonywania pracy, które w znacznym stopniu zależą od wydatku energetycznego. Wykorzystanie wybranych wskaźników fizjologicznych do oceny natężenia wysiłku fizycznego pracownika.2. 2.Weryfikacja antropometryczna stanowisk pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z prawidłowym kształtowaniem struktury przestrzennej stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami antropometrycznymi poprzez weryfikację antropometryczną elementów wyposażenia stanowiska pracy. Zapoznanie z metodami projektowania wykorzystującymi dane ujęte w atlasach antropometrycznych. 3. Ergonomiczna ocena stanowiska pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z metodami oceny ergonomicznej maszyn , urządzeń i stanowisk pracy, uwzględniających zarówno tzw. czynnik ludzki, konstrukcyjny oraz materialnego środowiska pracy. Opracowanie arkusza oceny lub listy kontrolnej dla wybranego stanowiska pracy. 4. Ocena drgań na stanowisku pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania drgań na organizm ludzki oraz z metodami pomiaru i oceną ich poziomu na stanowisku pracy. Dokonanie pomiarów wybranych parametrów drgań i ocena ich poziomu. 5. Ocena hałasu na stanowisku pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania hałasu na organizm ludzki oraz z metodami pomiaru i oceną poziomu mierzonych parametrów na stanowisku pracy. Dokonanie pomiarów i analizy wyników. 6. Ocena oświetlenia na stanowisku pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze skutkami nieprawidłowego oświetlenia podczas wykonywania zadań roboczych oraz z metodami pomiaru i oceną wybranych parametrów oświetlenia na stanowisku pracy. Przeprowadzenie pomiarów w wybranych pomieszczeniach , ich analiza i ocena poziomu oświetlenia.

Metody oceny:

Wykład: ocena formująca - 2 pisemne sprawdziany cząstkowe zawierające /każdy/ 3 pytania otwarte dotyczące wybranych zagadnień z zakresu ergonomii i bezpieczeństwa pracy w środkach transportu; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian poprawkowy zawierający 6 pytań otwartych; ćwiczenia laboratoryjne: ocena formująca - 2 sprawdziany pisemne zawierające po 6 pytań otwartych oraz 2 sprawozdania z wykonanych ćwiczeń i 2 zadania indywidualne (problemowe); fakultatywna ocena: podsumowująca - sprawdzian pisemny poprawkowy zawierający 6 pytań otwartych

Egzamin:

nie

Literatura:

1. Czajka J.H. - Pomiary drgań i hałasu na stanowiskach pracy w transporcie. Oficyna Wydawnicza PW, 2000 2. Górska E., Tytyk E. - Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Oficyna Wydawnicza PW, 2007 3. Górska E - Ergonomia. Projektowanie, diagnoza, eksperymenty., Oficyna Wydawnicza PW, 2007 4. Jabłoński J.- Ergonomia produktu. Ergonomiczne zasady projektowania produktów. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 2006 5. Jasiak A., Swereda D.- Ergonomia osób niepełnosprawnych. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 2009 6. Praca zbiorowa pod red. Koradeckiej D.- Bezpieczeństwo i higiena pracy. CIOP, Warszawa 2008 7. McCormick, E.J.M., Antropotechnika. Przystosowanie konstrukcji maszyn i urządzeń do człowieka. PWN, Warszawa, 1964. 8. Tytyk E. – Projektowanie ergonomiczne., PWN, 2001

Witryna www przedmiotu:

www.simt.wt.pw.edu.pl

Uwagi:

Wykład jest prowadzony w dwóch ciągach. O ile nie powoduje to zmian w zakresie powiązań danego modułu zajęć z kierunkowymi efektami kształcenia w treściach kształcenia mogą być wprowadzane na bieżąco zmiany związane z uwzględnieniem najnowszych osiągnięć naukowych.

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Efekt W01

Ma podstawową wiedzę z zakresu możliwości psychofizjologicznych operatora
Weryfikacja: ocena formująca: I pisemny sprawdzian cząstkowy, zawierający 3 pytania otwarte, w tym 1 dotyczące treści weryfikowanego efektu; wymagana odpowiedź w co najmniej 50%; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian - jedno pytanie otwarte, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_W10
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05

Efekt W02

Ma uporządkowaną wiedzę o czynnikach optymalizujących działanie układu człowiek-maszyna-środowisko z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy
Weryfikacja: ocena formująca: po 1 pytaniu z I i II pisemnego sprawdzianu cząstkowego, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian - jedno pytanie otwarte, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_W07, Tr1A_W10
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W02, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05

Efekt W03

Ma podstawową wiedzę z zakresu projektowania i diagnozowania operatorskich stanowisk pracy i stosowanych w tym zakresie metod
Weryfikacja: ocena formująca: II pisemny sprawdzian cząstkowy, zawierający 3 pytania otwarte, w tym 1 dotyczące treści weryfikowanego efektu; wymagana odpowiedź w co najmniej 50%; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian - jedno pytanie otwarte, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_W10, Tr1A_W12
Powiązane efekty obszarowe: T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Efekt U01

Potrafi stosować odpowiednie metody do pomiaru i analizy czynników materialnego środowiska pracy
Weryfikacja: Ćwiczenia 4-6 / wykonanie pomiarów i opracowanie sprawozdania oraz zadania indywidualnego, kolokwium - 6 pytań ( max. 10 pkt.), w tym 5 dotyczących treści weryfikowanego efektu, wymagane uzyskanie co najmniej 5 pkt.
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_U09
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U07, T1A_U08, T1A_U11, InzA_U01

Efekt U02

Ma przygotowanie niezbędne do pracy zawodowej z punktu widzenia ergonomicznego dostosowania warunków pracy do pracownika
Weryfikacja: Ćwiczenia 1-3/ wykonanie pomiarów i opracowanie sprawozdania oraz zadania indywidualnego, kolokwium - 6 pytań ( max. 10 pkt.), w tym 5 dotyczących treści weryfikowanego efektu, wymagane uzyskanie co najmniej 5 pkt.
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_U15
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U11

Efekt U03

Potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego z zakresu ergonomii, oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia
Weryfikacja: Ćwiczenia 1-6, wykonanie pomiarów i opracowanie sprawozdania oraz zadań indywidualnych, 2 kolokwia po 6 pytań (max. 10 pkt.), w tym po 1 pytaniu dotyczącym treści weryfikowanego efektu, wymagane jest uzyskanie co najmniej 5 pkt.
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_U19, Tr1A_U21
Powiązane efekty obszarowe: T1A_U14, InzA_U06, T1A_U15, InzA_U07

Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne

Efekt K01

Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, przede wszystkim w celu podnoszenia swoich kompetencji zawodowych i osobistych
Weryfikacja: ocena formująca: po 1 pytaniu w 2 pisemnych sprawdzianach cząstkowych, fakultatywna ocena podsumowująca: 1 z 6 pytań w pisemnym sprawdzianie; wymagane zaliczenie co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_K01
Powiązane efekty obszarowe: T1A_K01

Efekt K02

Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Weryfikacja: Ocena planowania i sprawnego wykonania ćwiczenia
Powiązane efekty kierunkowe: Tr1A_K03
Powiązane efekty obszarowe: T1A_K03