- Nazwa przedmiotu:
- Ergonomia i bezpieczeństwo pracy
- Koordynator przedmiotu:
- dr hab. inż. Iwona Grabarek, prof. nzw., Wydział Transportu Politechniki Warszawskiej, Zakład Systemów Informatycznych i Mechatronicznych w Transporcie
- Status przedmiotu:
- Obowiązkowy
- Poziom kształcenia:
- Studia I stopnia
- Program:
- Transport
- Grupa przedmiotów:
- Obowiązkowe
- Kod przedmiotu:
- TR.NIK401
- Semestr nominalny:
- 4 / rok ak. 2014/2015
- Liczba punktów ECTS:
- 2
- Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
- 60 godzin, w tym: praca na wykładach: 9 godz., praca na ćwiczeniach laboratoryjnych: 9 godz., studiowanie literatury przedmiotu: 12 godz., przygotowanie się do sprawdzianów z wykładu: 6 godz., przygotowanie się do sprawdzianów z ćwiczeń: 10 godz., samodzielne wykonanie sprawozdań: 10 godz., konsultacje: 3 godz. (w tym konsultacje w zakresie laboratorium: 2 godz.)
- Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
- 1,0 pkt ECTS (21 godz., w tym: praca na wykładach: 9 godz., praca na ćwiczeniach laboratoryjnych: 9 godz., konsultacje: 3 godz.)
- Język prowadzenia zajęć:
- polski
- Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
- 1,5 pkt ECTS (31 godzin, w tym: praca na ćwiczeniach laboratoryjnych: 9 godz., przygotowanie się do sprawdzianów z ćwiczeń: 10 godz., samodzielne wykonanie sprawozdań: 10 godz., konsultacje w zakresie laboratorium: 2 godz.)
- Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
-
- Wykład15h
- Ćwiczenia0h
- Laboratorium15h
- Projekt0h
- Lekcje komputerowe0h
- Wymagania wstępne:
- -
- Limit liczby studentów:
- ćwiczenia laboratoryjne - 15 studentów w podgrupie
- Cel przedmiotu:
- Poznanie przez studentów zasad ergonomicznego projektowania i diagnozowania technicznych środków transportu (z uwzględnieniem psychofizjologicznych możliwości człowieka) oraz podstawowych wymagań bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy
- Treści kształcenia:
- Treść wykładu:
Ergonomia: definicje, rola, zakres, podstawowe pojęcia. Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna. Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna. Zadania ergonomii w środkach transportu. Zasady działania układu człowiek - maszyna - środowisko: odbiór informacji, podejmowanie decyzji, wykonywanie czynności. Odbiór informacji: sygnały jako nośniki informacji, cechy sygnałów i ich wpływ na szybkość i dokładność odbioru informacji, natężenie i strumień informacji, pojemność informacyjna sygnałów. Podejmowanie decyzji, sytuacje utrudniające podejmowanie decyzji: wyboru, złożone, probabilistyczne, preferencje. Wykonywanie czynności: cechy i rodzaje ruchów, struktura przestrzenna. Ocena wysiłku fizycznego na stanowisku pracy: wydatek energetyczny, obciążenie statyczne, monotypowość ruchów, zmęczenie. Ergonomiczne kształtowanie elementów stanowiska pracy: wymiary antropometryczne człowieka a koncepcja struktury przestrzennej stanowiska, strefy zasięgów, siedzisko, pulpit, konstrukcja, cechy i zasady rozmieszczenie urządzeń sygnalizacyjnych i sterowniczych, pole widzenia, widoczność urządzeń sygnalizacyjnych i sterowniczych, widoczność sygnałów zewnętrznych (szlaku, sygnałów wysokich i niskich, drogi), wejścia, wyjścia, możliwość ewakuacji. Wpływ czynników materialnego środowiska pracy (hałas, drgania, mikroklimat, oświetlenie, pole elektromagnetyczne, zapylenia, zanieczyszczenia) na organizm ludzki. Ergonomiczna ocena stanowiska pracy w technicznych środkach transportu - metody: ankietowa, wywiad, arkusze oceny, listy kontrolne. Przydatność i zastosowanie metod oceny w środkach transportu. Podstawowe kierunki kształtowania bezpieczeństwa pracy i ergonomii.
Treść ćwiczeń laboratoryjnych
1. Pomiar parametrów fizjologicznych ( ocena wysiłku fizycznego) - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze zmianami fizjologicznymi, zachodzącymi w organizmie człowieka w czasie wykonywania pracy, które w znacznym stopniu zależą od wydatku energetycznego. Wykorzystanie wybranych wskaźników fizjologicznych do oceny natężenia wysiłku fizycznego pracownika.2. 2.Weryfikacja antropometryczna stanowisk pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z prawidłowym kształtowaniem struktury przestrzennej stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami antropometrycznymi poprzez weryfikację antropometryczną elementów wyposażenia stanowiska pracy. Zapoznanie z metodami projektowania wykorzystującymi dane ujęte w atlasach antropometrycznych.
3. Ergonomiczna ocena stanowiska pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z metodami oceny ergonomicznej maszyn , urządzeń i stanowisk pracy, uwzględniających zarówno tzw. czynnik ludzki, konstrukcyjny oraz materialnego środowiska pracy. Opracowanie arkusza oceny lub listy kontrolnej dla wybranego stanowiska pracy.
4. Ocena drgań na stanowisku pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania drgań na organizm ludzki oraz z metodami pomiaru i oceną ich poziomu na stanowisku pracy. Dokonanie pomiarów wybranych parametrów drgań i ocena ich poziomu.
5. Ocena hałasu na stanowisku pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania hałasu na organizm ludzki oraz z metodami pomiaru i oceną poziomu mierzonych parametrów na stanowisku pracy. Dokonanie pomiarów i analizy wyników.
6. Ocena oświetlenia na stanowisku pracy - Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów ze skutkami nieprawidłowego oświetlenia podczas wykonywania zadań roboczych oraz z metodami pomiaru i oceną wybranych parametrów oświetlenia na stanowisku pracy. Przeprowadzenie pomiarów w wybranych pomieszczeniach , ich analiza i ocena poziomu oświetlenia.
- Metody oceny:
- Wykład: ocena formująca - 2 pisemne sprawdziany cząstkowe zawierające /każdy/ 3 pytania otwarte dotyczące wybranych zagadnień z zakresu ergonomii i bezpieczeństwa pracy w środkach transportu;
fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian poprawkowy zawierający 6 pytań otwartych;
ćwiczenia laboratoryjne: ocena formująca - 2 sprawdziany pisemne zawierające po 6 pytań otwartych oraz 2 sprawozdania z wykonanych ćwiczeń i 2 zadania indywidualne (problemowe); fakultatywna ocena: podsumowująca - sprawdzian pisemny poprawkowy zawierający 6 pytań otwartych
- Egzamin:
- nie
- Literatura:
- •Czajka J.H. - Pomiary drgań i hałasu na stanowiskach pracy w transporcie. Oficyna Wydawnicza PW, 2000
•Górska E., Tytyk E. - Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Oficyna Wydawnicza PW, 2007
•Górska E - Ergonomia. Projektowanie, diagnoza, eksperymenty., Oficyna Wydawnicza PW, 2007
•Jabłoński J.- Ergonomia produktu. Ergonomiczne zasady projektowania produktów. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 2006
•Jasiak A., Swereda D.- Ergonomia osób niepełnosprawnych. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 2009
•Praca zbiorowa pod red. Koradeckiej D.- Bezpieczeństwo i higiena pracy. CIOP, Warszawa 2008
•McCormick, E.J.M., Antropotechnika. Przystosowanie konstrukcji maszyn i urządzeń do człowieka. PWN, Warszawa, 1964.
•Tytyk E. – Projektowanie ergonomiczne., PWN, 2001
- Witryna www przedmiotu:
- www.simt.wt.pw.edu.pl
- Uwagi:
- brak
Efekty uczenia się
Profil ogólnoakademicki - wiedza
- Efekt W01
- Ma podstawową wiedzę z zakresu możliwości psychofizjologicznych operatora
Weryfikacja: ocena formująca: I pisemny sprawdzian cząstkowy, zawierający 4 pytania otwarte, w tym 2 dotyczące treści weryfikowanego efektu; wymagana odpowiedź w co najmniej 50%; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian - jedno pytanie otwarte, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_W10
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05
- Efekt W02
- Ma uporządkowaną wiedzę o czynnikach optymalizujących działanie układu człowiek-maszyna-środowisko z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy
Weryfikacja: ocena formująca: po 1 pytaniu z I i II pisemnego sprawdzianu cząstkowego, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian - jedno pytanie otwarte, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_W10, Tr1A_W07
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05, T1A_W02, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03
- Efekt W03
- Ma podstawową wiedzę z zakresu projektowania i diagnozowania operatorskich stanowisk pracy i stosowanych w tym zakresie metod
Weryfikacja: ocena formująca: II pisemny sprawdzian cząstkowy, zawierający 4 pytania otwarte, w tym 2 dotyczące treści weryfikowanego efektu; wymagana odpowiedź w co najmniej 50%; fakultatywna ocena podsumowująca: pisemny sprawdzian - jedno pytanie otwarte, wymagana odpowiedź w co najmniej 50%
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_W12, Tr1A_W10
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08, InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05
Profil ogólnoakademicki - umiejętności
- Efekt U01
- Potrafi stosować odpowiednie metody do pomiaru i analizy czynników materialnego środowiska pracy
Weryfikacja: Ćwiczenia 4-6 / wykonanie pomiarów i opracowanie sprawozdania oraz zadania indywidualnego, kolokwium - 6 pytań ( max. 10 pkt.), w tym 5 dotyczących treści weryfikowanego efektu, wymagane uzyskanie co najmniej 6 pkt.
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_U09
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_U07, T1A_U08, T1A_U11, InzA_U01
- Efekt U02
- Ma przygotowanie niezbędne do pracy zawodowej z punktu widzenia ergonomicznego dostosowania warunków pracy do pracownika
Weryfikacja: Ćwiczenia 1-3/ wykonanie pomiarów i opracowanie sprawozdania oraz zadania indywidualnego, kolokwium - 6 pytań ( max. 10 pkt.), w tym 5 dotyczących treści weryfikowanego efektu, wymagane uzyskanie co najmniej 6 pkt.
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_U15
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_U11
- Efekt U03
- Potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego z zakresu ergonomii, oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia
Weryfikacja: Ćwiczenia 1-6, wykonanie pomiarów i opracowanie sprawozdania oraz zadań indywidualnych, 2 kolokwia po 6 pytań (max. 10 pkt.), w tym po 1 pytaniu dotyczącym treści weryfikowanego efektu, wymagane jest uzyskanie co najmniej 6 pkt.
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_U21, Tr1A_U19
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_U15, InzA_U07, T1A_U14, InzA_U06
Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne
- Efekt K01
- Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, przede wszystkim w celu podnoszenia swoich kompetencji zawodowych i osobistych
Weryfikacja: ocena formująca: po 1 pytaniu w 2 pisemnych sprawdzianach cząstkowych, fakultatywna ocena podsumowująca: 1 z 6 pytań w pisemnym sprawdzianie
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_K01
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_K01
- Efekt K02
- Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Weryfikacja: Ocena sposobu planowania i sprawności wykonania ćwiczenia
Powiązane efekty kierunkowe:
Tr1A_K03
Powiązane efekty obszarowe:
T1A_K03